Jak samodzielnie przygotować świadectwo energetyczne domu?

Świadectwo energetyczne – praktyczny przewodnik dla właścicieli nieruchomości

Posiadanie dokumentacji dotyczącej energooszczędności budynku staje się coraz ważniejszym aspektem obrotu nieruchomościami. Świadectwo energetyczne domu to dokument, który określa efektywność energetyczną budynku i stanowi cenne źródło informacji dla potencjalnych nabywców lub najemców. Choć zazwyczaj zleca się jego wykonanie specjalistom, istnieją sposoby, by przygotować je samodzielnie. W poniższym artykule przedstawimy krok po kroku, jak właściciel nieruchomości może samodzielnie sporządzić świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, jakie narzędzia będą potrzebne oraz na co zwrócić szczególną uwagę.

Czym jest świadectwo energetyczne i kiedy jest wymagane?

Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument, który zawiera informacje o ilości energii niezbędnej do zaspokojenia potrzeb związanych z użytkowaniem budynku. Określa efektywność energetyczną obiektu i wskazuje, ile energii potrzeba na ogrzewanie, wentylację, klimatyzację, przygotowanie ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenie.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, świadectwo energetyczne domu jest wymagane przy:
– Sprzedaży nieruchomości
– Wynajmie nieruchomości
– Oddaniu do użytkowania nowego budynku
– Po przeprowadzeniu znaczących modernizacji wpływających na charakterystykę energetyczną

Warto wiedzieć, że od 28 kwietnia 2023 roku zaczęły obowiązywać nowe przepisy, które nakładają obowiązek przekazania świadectwa charakterystyki energetycznej przy zawieraniu umowy sprzedaży lub najmu. Za brak dokumentu grozi kara finansowa, więc warto podejść do tematu poważnie.

Wymagane uprawnienia i wiedza do samodzielnego przygotowania świadectwa

Aby legalnie sporządzić certyfikat energetyczny budynku, należy posiadać odpowiednie uprawnienia. Zgodnie z ustawą, świadectwo może wykonać osoba, która:

– Posiada pełną zdolność do czynności prawnych
– Nie była karana za przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom lub za przestępstwa gospodarcze
– Posiada odpowiednie wykształcenie (techniczne w zakresie budownictwa, inżynierii środowiska, energetyki lub pokrewne) lub ukończyła specjalistyczne studia podyplomowe

Jeśli spełniasz powyższe wymagania, możesz przystąpić do samodzielnego przygotowania dokumentu. Jednak pamiętaj, że wymaga to specjalistycznej wiedzy z zakresu fizyki budowli, instalacji grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych oraz umiejętności przeprowadzenia skomplikowanych obliczeń.

Niezbędne narzędzia i dokumenty do wykonania świadectwa energetycznego

Do samodzielnego przygotowania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku będziesz potrzebować:

1. Specjalistycznego oprogramowania – na rynku dostępne są programy komputerowe przeznaczone do wykonywania obliczeń energetycznych, np. Audytor OZC, ArCADia-TERMO czy CERTO.

2. Dokumentacji technicznej budynku, która powinna zawierać:
– Projekty architektoniczno-budowlane
– Projekty instalacji (grzewczej, wentylacyjnej, klimatyzacyjnej)
– Opis techniczny budynku
– Rzuty kondygnacji, przekroje, elewacje

3. Narzędzi pomiarowych:
– Dalmierz laserowy do pomiarów odległości
– Termometr do pomiarów temperatury
– Kamera termowizyjna (opcjonalnie) do wykrywania mostków termicznych

4. Wiedzy na temat aktualnych norm i przepisów dotyczących charakterystyki energetycznej budynków oraz metodologii obliczeń.

Krok po kroku: jak wykonać świadectwo energetyczne samodzielnie

1. Inwentaryzacja budynku

Pierwszym krokiem jest dokładna inwentaryzacja budynku. Należy zmierzyć:
– Powierzchnię użytkową
– Kubaturę ogrzewanej części budynku
– Powierzchnię przegród zewnętrznych (ścian, dachu, podłogi na gruncie)
– Powierzchnię okien i drzwi
– Wysokość kondygnacji

Pomiary warto nanieść na szkice lub rzuty budynku. Jeśli posiadasz kompletną dokumentację projektową, proces ten będzie znacznie łatwiejszy.

2. Identyfikacja systemów technicznych

Kolejnym krokiem jest identyfikacja i opisanie wszystkich systemów technicznych w budynku:
– System ogrzewania (rodzaj kotła, jego sprawność, sposób dystrybucji ciepła)
– System przygotowania ciepłej wody użytkowej
– System wentylacji (naturalna, mechaniczna, z odzyskiem ciepła)
– System klimatyzacji (jeśli występuje)
– Oświetlenie wbudowane (w przypadku budynków niemieszkalnych)
– Źródła energii odnawialnej (jeśli występują)

3. Określenie właściwości cieplnych przegród

Następnie należy określić współczynniki przenikania ciepła dla wszystkich przegród:
– Ścian zewnętrznych
– Dachu/stropodachu
– Podłogi na gruncie lub nad nieogrzewaną piwnicą
– Okien i drzwi

Wartości te można ustalić na podstawie dokumentacji technicznej lub, w przypadku jej braku, na podstawie oględzin i szacunków zgodnie z obowiązującymi normami.

4. Wprowadzenie danych do programu obliczeniowego

Zebrane informacje należy wprowadzić do specjalistycznego oprogramowania, które przeprowadzi niezbędne obliczenia. Programy takie jak Audytor OZC czy ArCADia-TERMO posiadają intuicyjny interfejs, jednak wymagają dokładnego wprowadzenia wszystkich parametrów budynku.

5. Analiza wyników i sporządzenie świadectwa

Po przeprowadzeniu obliczeń otrzymasz wartości wskaźników energetycznych budynku, takie jak:
– EP – wskaźnik zapotrzebowania na energię pierwotną
– EK – wskaźnik zapotrzebowania na energię końcową
– EU – wskaźnik zapotrzebowania na energię użytkową

Na podstawie tych wartości program wygeneruje świadectwo charakterystyki energetycznej zgodne z obowiązującym wzorem. Dokument ten będzie zawierał również zalecenia dotyczące możliwych usprawnień, które poprawiłyby efektywność energetyczną budynku.

Najczęstsze błędy przy samodzielnym przygotowaniu świadectwa

Przygotowując świadectwo energetyczne domu na własną rękę, łatwo popełnić błędy, które mogą podważyć wiarygodność dokumentu:

1. Nieprawidłowa inwentaryzacja – niedokładne pomiary mogą znacząco wpłynąć na końcowy wynik obliczeń.

2. Błędne określenie właściwości cieplnych przegród – szczególnie w starszych budynkach, gdzie dokumentacja może być niekompletna.

3. Niewłaściwa ocena sprawności systemów technicznych – zbyt optymistyczne założenia dotyczące sprawności kotłów czy wentylacji.

4. Pominięcie mostków termicznych – ich wpływ na bilans energetyczny budynku może być znaczący.

5. Nieprawidłowe strefowanie budynku – należy prawidłowo wydzielić strefy o różnych funkcjach i parametrach.

Legalizacja i ważność samodzielnie wykonanego świadectwa

Samodzielnie wykonane świadectwo charakterystyki energetycznej jest pełnoprawnym dokumentem, pod warunkiem że zostało sporządzone przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia. Po sporządzeniu świadectwa należy:

1. Opatrzyć dokument własnoręcznym podpisem
2. Nadać numer zgodnie z przyjętą przez siebie metodologią numeracji
3. Przekazać właścicielowi lub zarządcy budynku

Świadectwo energetyczne jest ważne przez 10 lat od daty jego sporządzenia. Traci jednak ważność przed upływem tego terminu, jeśli w budynku przeprowadzono modernizację wpływającą na jego charakterystykę energetyczną.

Kiedy lepiej skorzystać z usług profesjonalisty?

Mimo że samodzielne przygotowanie świadectwa energetycznego budynku jest możliwe, w wielu przypadkach warto rozważyć skorzystanie z usług certyfikowanego specjalisty. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy:

– Nie posiadasz wymaganych uprawnień
– Brakuje ci specjalistycznej wiedzy i doświadczenia
– Budynek ma skomplikowaną konstrukcję lub nietypowe rozwiązania techniczne
– Nie dysponujesz kompletną dokumentacją techniczną
– Nie masz dostępu do profesjonalnego oprogramowania

Koszt wykonania świadectwa przez profesjonalistę waha się od 300 do 1000 zł, w zależności od wielkości i złożoności budynku. Biorąc pod uwagę cenę specjalistycznego oprogramowania i czas potrzebny na wykonanie obliczeń, zlecenie tego zadania ekspertowi może okazać się bardziej ekonomicznym rozwiązaniem.

Podsumowanie

Samodzielne przygotowanie świadectwa energetycznego domu to zadanie wymagające specjalistycznej wiedzy, odpowiednich narzędzi i uprawnień. Jeśli je posiadasz, możesz zaoszczędzić na zleceniu tej usługi na zewnątrz. Pamiętaj jednak, że certyfikat energetyczny to dokument o znaczeniu prawnym, który może wpływać na wartość nieruchomości, a nieprawidłowe jego wykonanie może skutkować odpowiedzialnością prawną.

Warto rozważyć wszystkie za i przeciw przed podjęciem decyzji o samodzielnym sporządzeniu świadectwa. W przypadku wątpliwości zawsze można skonsultować się z profesjonalnym audytorem energetycznym, który pomoże ocenić, czy posiadasz wystarczające kompetencje do wykonania tego zadania.