Wiertło HSS co znaczy ten skrót i gdzie znajduje zastosowanie?

Wiertło HSS to powszechnie używane narzędzie do wiercenia w metalach oraz innych materiałach. Skrót HSS oznacza stal szybkotnącą, czyli materiał cechujący się bardzo wysoką odpornością na zużycie i temperaturę. Poznaj szczegółowo, co dokładnie oznacza ten skrót i jakie są obszary zastosowania wierteł HSS.

Wiertło HSS – co oznacza ten skrót?

Skrót HSS pochodzi od angielskich słów „High-Speed Steel”. To określenie oznacza stal szybkotnącą, czyli specjalnie wytworzony stop o ponadprzeciętnej twardości i odporności na ścieranie. Stal HSS została opracowana z myślą o pracy w bardzo wysokich temperaturach, powstających podczas szybkiego obrotu narzędzi do obróbki metalu. Oznacza to, że wiertło HSS może pracować wydajnie nawet przy bardzo szybkim wierceniu i intensywnym nagrzewaniu się materiału, nie tracąc swoich właściwości tnących oraz nie ulegając szybkiemu zużyciu. Stal szybkotnąca wyróżnia się możliwością zachowania ostrości oraz odpornością na pękanie. Taka charakterystyka sprawia, że narzędzia wykonane z HSS należą do najpopularniejszych rozwiązań w obróbce metalu i innych twardych materiałów.

Budowa i typy wierteł HSS

Wiertła HSS występują w różnych wariantach konstrukcyjnych i technologicznych. Odpowiedni wybór typu pozwala dobrać narzędzie do konkretnego materiału i warunków pracy. Najważniejsze typy wierteł HSS to:

• HSS-N – standardowa spirala, uniwersalne zastosowanie głównie do stali i żeliwa
• HSS-H – wydłużona spirala, przeznaczona do twardych materiałów
• HSS-W – wąska spirala, stosowana w przypadku miękkich i ciągliwych materiałów
• HSS-E – stal żaroodporna, przeznaczona do szczególnie wymagających materiałów
• HSS-R – narzędzia walcowane, odporne na uderzenia i mniej podatne na pękanie
• HSS-G – narzędzia szlifowane, zapewniają wyjątkową precyzję wiercenia oraz gładkość ścianek otworu

Wiertła HSS mogą być dodatkowo pokrywane powłokami, na przykład azotkiem tytanu. Takie powłoki ograniczają tarcie i zwiększają odporność narzędzia na ścieranie, co przekłada się na wydłużoną żywotność oraz mniejsze zużycie podczas intensywnego użytkowania.

Zastosowanie wierteł HSS w praktyce

Wiertła HSS mają szerokie zastosowanie, szczególnie w przemyśle oraz w warsztatach rzemieślniczych. Najważniejszym obszarem wykorzystania wierteł HSS jest obróbka różnego rodzaju metali. Wydajność i wytrzymałość tych narzędzi umożliwia wiercenie w takich materiałach jak:

• stale konstrukcyjne
• stale nierdzewne
• stale kwasoodporne
• żeliwo
• aluminium
• miedź
• brąz
• mosiądz
• stopy metali nieżelaznych

Oprócz metalu, wiertła HSS sprawdzają się także podczas wiercenia w twardych tworzywach sztucznych oraz w twardym drewnie, o ile zostanie dobrana odpowiednia geometria narzędzia. Dzięki temu narzędzia te określa się jako uniwersalne i wszechstronne, co doceniają zarówno profesjonaliści, jak i domowi majsterkowicze.

Proces wytwarzania i parametry techniczne wierteł HSS

Wytwarzanie wierteł HSS odbywa się za pomocą walcowania lub precyzyjnego szlifowania powierzchni roboczych. Wiertła walcowane (HSS-R) cechują się większą odpornością na uszkodzenia mechaniczne, natomiast narzędzia szlifowane (HSS-G) oferują wyższą precyzję wiercenia oraz lepszą kontrolę nad procesem obróbki. Niektóre modele posiadają specjalne kąty wierzchołka, na przykład 135°, dzięki czemu umożliwiają wiercenie bez wcześniejszego punktowania miejsca otworu. Na rynku dostępne są wiertła HSS w szerokim zakresie średnic (np. od 0,8 mm wzwyż) oraz w różnych długościach, co pozwala na dobór narzędzia do indywidualnych potrzeb każdego użytkownika.

Dodatkowe powłoki ochronne, takie jak wspomniany azotek tytanu, znacząco redukują opory wiercenia i poprawiają właściwości eksploatacyjne wiertła, pozwalając na wykonywanie czystych i równych otworów przez dłuższy czas. Proces produkcji oraz dbałość o odpowiedni profil spirali mają bezpośredni wpływ na wydajność i trwałość narzędzi HSS.

Wiertła HSS w różnych branżach i urządzeniach

Wiertła HSS to podstawowe narzędzia w branży metalowej, budowlanej i rzemieślniczej. Ich uniwersalność sprawia, że są stosowane zarówno w prostych wiertarkach ręcznych, jak i w specjalistycznych urządzeniach, takich jak wiertarki magnetyczne czy maszyny CNC. To obecnie najczęściej używany typ narzędzi do wiercenia w metalu na rynku, co wynika z połączenia dostępności, wysokiej trwałości i szerokiego wachlarza możliwych zastosowań.

Dzięki odporności na wysokie temperatury oraz ścieranie wiertła HSS oferują stabilną pracę przy różnych prędkościach obrotowych. Bez względu na to, czy praca odbywa się w warunkach profesjonalnych czy podczas amatorskiej obróbki materiałów, narzędzia te zapewniają powtarzalność otworów oraz bezproblemową eksploatację przez długi czas.

Podsumowanie

Skrót HSS oznacza stal szybkotnącą wykorzystywaną do produkcji wierteł HSS, które są obecnie najpopularniejszym rozwiązaniem w obróbce metali i innych twardych materiałów. Cechują się one doskonałą odpornością na ścieranie i wysokie temperatury, różnorodnością typów oraz możliwością pracy niemal we wszystkich materiałach budowlanych, konstrukcyjnych i przemysłowych. Odpowiedni dobór rodzaju i geometrii wiertła pozwala na optymalne wykorzystanie pełnego potencjału narzędzia zgodnie z wymaganiami danego projektu.